Sprawozdania projektowe

Instytucja finansująca: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Klimatu i Środowiska

Nazwa programu: Badania podstawowe na rzecz Postępu Biologicznego w Produkcji Roślinnej

Planowany okres realizacji: 2021-2025

Wartość dofinansowania w 2021: 216 000,00 zł

Planowany budżet: 1 080 000,00 zł

Podmiot realizujący projekt: Uniwersytet Opolski, Wydział Przyrodniczo-Techniczny

Kierownik projektu: dr hab. Ewa Moliszewska, prof. UO

Krótki opis projektu:

W warunkach prowadzenia prac hodowlanych buraka cukrowego duże znaczenie negatywne ma zasiedlenie gleby przez mątwika burakowego Heterodera schachtii. Zwalczanie tego agrofaga nastręcza duże trudności, a ostatnie zmiany klimatyczne cechujące się ocieplaniem klimatu tj. brakiem mroźnych zim, sprzyjają przetrwaniu populacji mątwika w glebie. Brak możliwości stosowania wydajnych i bezpiecznych dla środowiska sposobów walki z tym szkodnikiem jest bardzo dużym problemem, zwłaszcza dla hodowli. Największym problemem jest tu utrzymanie w stanie umożliwiającym uprawę buraka cukrowego szklarni oraz namiotów foliowych, gdzie nierzadko w ciągu roku wysiewa się bądź wysadza buraki dwa razy. Choć biologia mątwika burakowego została dobrze poznana, to w jego ograniczaniu i zwalczaniu stosowane są tylko metody biologiczne takie jak genetyczna tolerancja buraka na mątwika oraz antymątwikowe międzyplony. Wczesne porażenia roślin mątwikiem sprzyjają dalszym stresom biotycznym, tj. zgorzeli siewek, w dalszej kolejności także porażeniem przez Aphanomyces cochlioides, rizoktoniozę, fuzariozy, co zakłóca prace hodowlane. Ma to także bezpośredni wpływ na zmniejszenie obsady roślin, sprzyja późniejszym uszkodzeniom korzeni, co przekłada się na straty plonów. Ochrona gleby powinna być prowadzona stale, a metody powinny być wzbogacane o nowe możliwości, z dążeniem do poprawy skuteczności. Jedną z potencjalnych możliwości jest  wykorzystanie aktywności nicieniobójczej grzybni wegetatywnej boczniaka (Pleurotus spp.), która w obecności nicieni wytwarza struktury zawierające toksynę – kwas trans-2-decenodiowy ((ang.) trans-2-decenedioic acid) nazwany ostreatyną. Ostreatyna uszkadza błony komórkowe nicieni powodując zakłócenie funkcjonowania komórek nerwowych i mięśniowych. Do tej pory nie wykonano wielu badań z zakresu wpływu czynników zewnętrznych na produkcję toksyny ani zmienności w obrębie populacji bocznika pod względem tej cechy. Nie badano możliwości przeżywania i funkcjonowania/rozprzestrzeniania się grzybni boczniaka w środowisku glebowym, ani wpływu pokrycia gleby roślinnością przyczyniającą się do uruchomienia nicieni z form przetrwalnych. Biorąc pod uwagę braki wiedzy co do możliwości stosowania grzybni boczniaka w polu i w obliczu problemów w pracach hodowlanych związanych z zamątwiczeniem gleb warto jest przeprowadzić badania podstawowe wyjaśniające wspomniane wcześniej zagadnienia dotyczące biologii i rozwoju grzybni wegetatywnej boczniaka w specyficznych warunkach jakie stwarza gleba uprawna oraz wzajemnych interakcji w układzie patogen-roślina-środowisko.

Sprawozdanie z realizacji zadania 2021: link do pełnego sprawozdania

Sprawozdanie z realizacji zadania 2022: link do pełnego sprawozdania

Sprawozdanie z realizacji zadania 2023: link do pełnego sprawozdania

Publikacja

Zróżnicowanie cech morfologicznych u potomstwa Pleurotus ostreatus

Zmienność właściwości nicieniobójczych w obrębie potomstwa Pleurotus ostreatus