Narodowe Centrum Nauki opublikowało listy rankingowe programu OPUS 22 + LAP/Weave dla projektów dwustronnych realizowanych wspólnie z uczelniami lub instytucjami badawczymi z Czech, Austrii i Słowenii. Wśród laureatów jest naukowiec z Uniwersytetu Opolskiego, prof. Hynek Böhm, który we współpracy z badaczami z Uniwersytetu Technicznego w Libercu zrealizuje projekt pt. „Wpływ powojennych przesiedleń ludności na polsko-czeską współpracę transgraniczną”.
Zasadniczym założeniem projektu jest identyfikacja i kategoryzacja skutków powojennych wysiedleń ludności niemieckiej, na bilateralną współpracę transgraniczną na całym obszarze pogranicza polsko-czeskiego. Autorzy i kierownicy projektu – prof. Hynek Böhm z UO i dr Artur Boháč z Uniwersytetu Technicznego w Libercu – podkreślają, że kwestii tej nie podejmowano w dotychczasowych badaniach nad zagadnieniem zarówno dobrowolnych, jak i przymusowych transferów ludności w tym regionie.
-Moim podstawowym polem badawczym jest polsko-czeska współpraca transgraniczna. Badanie wpływu przesiedleń na tę współpracę jest naturalną konsekwencją wcześniej podjętych w tym zakresie działań naukowych – mówi prof. Hynek Böhm.
-W latach czterdziestych XX wieku doszło – po obu stronach granicy – do całkowitej wymiany ludności. W kolejnych latach przekraczanie granicy było bardzo trudne, w związku z czym nie doszło do powstania międzyludzkich więzi na tym obszarze, takich jak transgraniczny rynek pracy, rynek mieszkaniowy, rynek usług publicznych, czy transgraniczne małżeństwa i rodziny. Sytuacja zaczęła zmieniać się dopiero 30 lat temu, a zdecydowanie większej dynamiki nabrała od momentu wstąpienia Polski i Czech do Unii Europejskiej i strefy Schengen. Dodatkowym walorem zaplanowanych przez nas badań jest możliwość porównania tego obszaru pogranicza, na którym doszło do przesiedleń (od Bogatyni do rejonów powiatu głubczyckiego), do terenu na którym większość mieszkańców to ludność rodzima (Śląsk Cieszyński) – dodaje naukowiec.
Działania projektowe będą prowadzone w Polsce i w Czechach. Obejmą one m.in. opracowanie narzędzi badawczych, w tym scenariuszy wywiadów pogłębionych, badania pilotażowe w Euroregionie Pradziad i innych polsko-czeskich euroregionach i prezentację wyników badań na konferencji naukowej zorganizowanej w Libercu. Po konferencji, w formie otwartego dostępu, opublikowane zostaną trzy artykuły w międzynarodowych czasopismach naukowych, notowanych w bazach Scopus i Web of Science. Zgromadzone podczas realizacji projektu dane zostaną wykorzystane również w celach dydaktycznych i popularyzatorskich, podczas szkół letnich, przygotowywania zajęć dydaktycznych i prezentacji na konferencjach naukowych.
Realizacja projektu potrwa 3 lata. Jego całkowity koszt wynosi blisko 1 000 000 zł, z czego 630 000 zł to budżet Uniwersytetu Opolskiego, a ponad 350 000 zł to budżet Uniwersytetu Technicznego w Libercu.
Warto przypomnieć, że nie jest to pierwszy grant z programu OPUS, który otrzymał prof. Hynek Böhm. W listopadzie 2020 r. wspólnie z doktorem Wojciechem Opiołą, również z Instytutu Nauk o Polityce i Administracji, otrzymał finansowanie na projekt pt. „Analiza współpracy transgranicznej w państwach Grupy Wyszehradzkiej (V4)”. Prowadzony w latach 2021-2022 projekt kosztował ponad pół miliona złotych, a jego celem było podkreślenie znaczenia współpracy transgranicznej Polski, Czech, Słowacji i Węgier wobec globalnych wyzwań takich jak pandemia SARS – CoV-2 czy kryzys migracyjny.